ការគ្រប់គ្រងសំណើមក្នុងដី

ជាការពិតណាស់ទឹក គឺជាជីវិត ជីវិតទាំងអស់នៅលើផែនដីនេះ គឺសុទ្ធតែត្រូវការទឹកជាចាំបាច់ដើម្បីរស់។ កសិករយើងបានចំណាយទាំងពេលវេលា កម្លាំង និងធនធានជាច្រើន ដើម្បីធានាថាមានទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ស្រោចស្រពដំណាំរបស់ពួកគាត់អោយដុះលូតលាស់បានល្អ និងផ្ដល់នូវទិន្នផលខ្ពស់។

តើទឹកមានអត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះដល់វិស័យកសិកម្ម?

ទឹក គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងវិស័យកសិកម្ម ចុះបើគ្មានទឹកវិញ?? ពិតណាស់វាមិនអាចទៅរួចទេដែលយើងធ្វើកសិកម្មដោយមិនប្រើប្រាស់ទឹក វាជាបញ្ហាចម្បងមួយរបស់កសិករ ហើយយើងក៏មិនអាចទស្សន៍ទាយទុកមុនបានដែរ ប្រសិនបើរដូវប្រាំងអូសបន្លាយរយ:ពេលយូរ នោះវានឹងធ្វើអោយដំណាំស្ត្រេស និងការលូតលាស់មិនបានល្អនោះទេ នៅពេលដែរដំណាំស្ត្រេស វានឹងបង្អាក់ការលូតលាស់នូវផ្នែកផ្សេងៗរបស់ដំណាំ បើទោះបីយើងបន្តការស្រោចស្រពឡើងវិញក៏ដោយ ក៏មិនអាចធ្វើអោយដំណាំលូតលាស់ល្អ ដូចនៅពេលដែលរុក្ខជាតិមិនទាន់ស្ដ្រេសនោះដែរ ដើម្បីអោយដំណាំលូតលាស់បានល្អ ដីត្រូវតែមានសំណើមជានិច្ច កសិករបានព្យាយាមស្វែងរកគ្រប់វិធីសាស្ត្រដើម្បីអោយមានទឹកស្រោចស្រពដំណាំគាត់បានគ្រប់គ្រាន់ ដូចជាការជីកអណ្ដូង ប្រឡាយ និងការស្ដុកទឹកក្នុងស៊ីតេនធំ ហើយថែមទាំងមានការបន់ស្រន់អោយមានភ្លៀងធ្លាក់ជាដើម។ទោះបីជាពួកគាត់មានទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការស្រោចស្រពក៏ដោយក៏ដំណាំមិនអាចស្រូបយកទឹកបានត្រឹមត្រូវដដែរ ដោយសារតែភាគច្រើននៃទឹកដែលប្រើប្រាស់ដើម្បីស្រោចស្រពគឺត្រូវបានបាត់បង់ដោយរំហួត ឬហូរចូលទៅក្នុងដីយ៉ាងជ្រៅដែលធ្វើអោយឬសរបស់ដំណាំមិនអាចចាក់ទៅដល់ និងពិបាកស្រូបយកទឹកនោះដើម្បីអោយលូតលាស់បានល្អនោះទេ។បច្ចុប្បន្នជីពិតជាមានតម្លៃថ្លៃ ហើយការប្រើប្រាស់ជីអោយបានត្រឹមត្រូវក៏ជាបញ្ហាប្រឈមមួយដែរ ឬសរបស់ដំណាំអាចស្រូបយកសារធាតុចិញ្ចឹមទាំងអស់នោះបានលុះត្រាតែជីនោះរលាយជាមួយទឹកបានល្អ ប៉ុន្តែនៅពេលដែរដីមិនមានសំណើមគ្រប់គ្រាន់ជីទាំងនោះគឺមិនរលាយបានដែរ រុក្ខជាតិមិនអាចស្រូបយកសារធាតុចិញ្ចឹមនោះបានឡើយ។បញ្ហាប្រឈមទីបីសម្រាប់កសិករនោះគឺសុខភាពដីដែលត្រូវដាំដុះរបស់ពួកគេដីដែរធូរ ធ្វើអោយខ្យល់ចេញចូលបានល្អសម្បូរទៅដោយសារធាតុចិញ្ចឹម និងមីក្រូសារពាង្គកាយដែលធ្វើអោយរុក្ខជាតិលូតលាស់បានល្អ និងផ្តល់នូវទិន្នផលខ្ពស់។តើអ្នកដឹងទេថា ដោយសារតែសំណើមមិនគ្រប់គ្រាន់កសិករអាចបាត់បង់នូគ្រាប់ពូជរហូតដល់ ២០ % និងបាត់បង់នូវជីដែរគេប្រើដល់ ៥០ %។

ហេតុដូចនេះ តើកសិករត្រូវធ្វើដូចម្ដេចដើម្បីអាចរក្សាសំណើមក្នុងដីបានល្អ??

ទាំងនេះគឺជា វិធីសាស្ត្រសំខាន់ៗក្នុងការគ្រប់គ្រងសំណើមដី ដែលកសិករគួរតែអនុវត្ត ដើម្បីរក្សាឲ្យដីមានសំណើមសមស្រប និងជួយដំណាំលូតលាស់បានល្អ ៖

១. ការគ្របដី (Mulching)

ការគ្របដីដោយសម្ភារៈសរីរាង្គដូចជា ស្លឹកឈើ ឬចំបើង ដើម្បីរក្សាសំណើម ទប់ស្កាត់ស្មៅចង្រៃ និងការពារការហូរច្រោះដី។ នៅពេលវារលួយ​ វានឹងបន្ថែមជីជាតិដល់ដី។

ការគ្របដី ជាវិធីមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់បំផុតសម្រាប់រក្សាសំណើមដី។

• កាត់បន្ថយការរំហួតទឹក
•  កាត់បន្ថយស្មៅចង្រៃ
• រក្សាសីតុណ្ហភាពដី
• បង្កើនជីវជាតិដី

២. ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកអោយបានត្រឹមត្រូវ (Proper Irrigation)

• ការបែងចែកទឹកជាថ្នាក់ៗ មិនឲ្យសើមពេក
• មិនឲ្យដីស្ងួតពេកចំពោះដំណាំ
• ប្រើ drip irrigation ដើម្បីចំណាយទឹកតិច និងផ្ដល់ជាស្រទាប់ទៅឬស
• ប្រើ sprinkler irrigation សម្រាប់ដំណាំក្នុងវាលធំ

៣. ការសង្កេតសំណើមដីប្រចាំថ្ងៃ (Monitoring Soil Moisture)

• ប្រើ Soil moisture meter
• Tensiometer
• Hand-feel method (ចាប់ដីពិនិត្យ)

ការសង្កេតជាប់ជាប្រចាំជួយឲ្យដឹងពេលណាត្រូវការទឹក និងពេលណាចាំបាច់ឈប់ប្រើប្រាស់ទឹក។

៤. ដាំដំណាំគ្របដី (Cover Crops)

ការដាំដំណាំគ្របដីដូចជា ពពួកសណ្តែក ឬគ្រាប់ពូជដទៃទៀត អាចជួយឱ្យដីមានខ្យល់ លើកកំពស់មីក្រូសរីរាង្គមានប្រយោជន៍ និងនៅពេលវាបំបែក វានឹងបន្ថែមជីជាតិដល់ដី។ ដំណាំទាំងនេះក៏ជួយកាត់បន្ថយការហូរច្រោះខ្សោះដី និងកែលម្អរចនាសម្ព័ន្ធដីផងដែរ។ 

៥. ការបន្ថែមសមាសធាតុសរីរាង្គ (Organic Matter)

បន្ថែមជីកំប៉ុស លាមកសត្វក្រៀម ដើម្បីបង្កើនជីជាតិដល់ដី។ សមាសធាតុសរីរាង្គជួយជំរុញសកម្មភាពមីក្រូសរីរាង្គ កែលម្អរចនាសម្ព័ន្ធដី និងបង្កើនការរក្សារសំណើមបានយូរ​ ។ 

៦. កាត់បន្ថយការភ្ជួរដី (Minimize Tillage)

កាត់បន្ថយការភ្ជួរដីអាចជួយរក្សារចនាសម្ព័ន្ធដី និងលើកកំពស់ការលូតលាស់របស់ពពួកសរីរាង្គមានប្រយោជន៍។ ការភ្ជួរដីច្រើនពេកអាចប៉ះពាល់ដល់ស្រទាប់ដី បណ្តាលឱ្យមានការហូរច្រោះខ្សោះដី និងការថយចុះជីជាតិ។ 

៧. ការវិភាគដី (Soil Analysis)

ការធ្វើតេស្តកម្រិត pH និងជីជាតិក្នុងដី។ ការវិភាគដីជួយឱ្យអ្នកដឹងពីការកែលម្អដែលត្រូវការ ដើម្បីបង្កើនជីជាតិដីសម្រាប់ការដាំដុះ។ 

៨. ការផ្លាស់ប្តូរដំណាំ (Crop Rotation)

ការផ្លាស់ប្តូរដំណាំរៀងរាល់រដូវ ដើម្បីការពារការថយចុះជីវជាតិ និងកាត់បន្ថយសត្វល្អិត និងជំងឺ។ វិធីសាស្រ្តនេះអាចឱ្យដំណាំផ្សេងៗប្រើប្រាស់ និងបំពេញជីជាតិផ្សេងៗគ្នា ដែលជួយរក្សាសុខភាពដី។ ដោយការប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តទាំងនេះ អ្នកអាចបង្កើតបរិស្ថានដីដែលមានជីជាតិ និងអាចជួយដល់ដំណាំអោយមានសុខភាពល្អ និងបានផលខ្ពស់។

សេចក្ដីសន្និដ្ឋាន

វិធីសាស្ត្រគ្រប់គ្រងសំណើមដី មានបីគន្លឹះសំខាន់

 ១. រក្សាសំណើមឲ្យបានយូរ

 ២. កាត់បន្ថយការបាត់បង់ទឹក

៣. កែសំរួលដីឲ្យស្រូបទឹកបានល្អ

ប្រភព ៖ 

១. https://youtu.be/jUgRwy2MIjo?si=9WbPgRKhrChMKqDb

២. សៀវភៅវិទ្យាសាស្ត្រដី (Soil Science) Brady, N.C. & Weil, R.R. (2016). The Nature and Properties of Soils. Pearson.

៣. FAO Manuals (អង្គការអាហារ និងកសិកម្ម UN – FAO) FAO Irrigation and Drainage Paper 56 – Crop Evapotranspiration (1998)