ជំងឺទូទៅនៃដំណាំសាវម៉ាវ

សាវម៉ាវគឺជាដំណាំឈើហូបផ្លែ ដែលប្រជាជនខ្មែរ និងអាសុីពេញនិយមខ្លាំងព្រោះមានឱជារសឆ្ងាញ់ខុសពីផ្លែឈើដទៃ ម្យ៉ាងទៀតវាជារុក្ខជាតិដែលមានតែមួយរដូវប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ផ្លែ។ សាវម៉ាវមានទីផ្សារខ្ពស់មិនថាក្នុងស្រុកឬក្រៅប្រទេសឡើយ ប៉ុន្តែវាក៏ជារុក្ខជាតិដែលមិនងាយស្រួលក្នុងការដាំដុះនោះទេ ព្រោះដំណាំមួយប្រភេទនេះតែងតែរងនូវការបំផ្លាញពីសត្វល្អិត និងជំងឺជាញឹកញាប់ប្រសិនបើយើងមិនបានថែទាំវាឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ម្យ៉ាងទៀតវាក៏មានឥទ្ធិពលទៅដល់ការលូតលាស់ ទិន្នផល និងគុណភាពនៃផលិតផលផងដែរ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាប្រភេទជំងឺទូទៅដែលតែងតែកើតឡើងលើដំណាំសាវម៉ាវ ដោយមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទកម្ពុជា៖

ជំងឺអុជស្លឹក

• ភ្នាក់ងារបង្ក៖ ជាប្រភេទជំងឺផ្សិតបង្កឡើងដោយផ្សិត«PhomopsisdurinnisSyd»
• រោគសញ្ញា៖ កើតឡើងលើស្លឹកដោយដំណាក់កាលដំបូងមានចំណុចអុជមួយព័ទ្ធជុំវិញដោយពណ៌លឿង បន្ទាប់មកចំណុចអុជនោះរីកលូតលាស់កាន់តែធំ ធ្វើឲ្យតំបន់បំផ្លាញប្ដូរទៅជាពណ៌សទៅប្រផេះ និងចុងក្រោយពណ៌ត្នោតហើយព័ន្ធទៅដោយពណ៌លឿង។
• វិធានការការពារ៖ ស្លឹកដែលឈឺហើយជ្រុះត្រូវប្រមូលយកចេញពីចំការឬដុតចោល។
• ការព្យាបាល៖ ប្រើថ្នាំសម្លាប់ផ្សិតដែលមានធាតុសកម្ម Benomy Carbendazin Thiabendazole ឬ Thiophonateemthy លាយជាមួយ ថ្នាំការពារផ្សិត MancozebPropied ឬ Chloro Thaloni។

ជំងឺងាប់ជាលិកា

• ភ្នាក់ងារបង្ក៖ ជាប្រភេទបាក់តេរី«Cantho-monosnophiliae Bar»
• រោគសញ្ញា៖ កើតឡើងនៅដំណាក់កាលកូន និងផ្លែ ហើយវាបំផ្លាញលើស្លឹក និងដើម។ ចំណែកឯការបង្ករោគសញ្ញាវិញនៅដំណាក់កាលដំបូងនៅតាមគែមនៃស្លឹកមានសភាពបែកញើសពណ៌ខ្មៅ រួចប្រែទៅជាត្នោត បន្ទាប់មកលឿង ហើយទៅជាត្នោតម្ដងទៀត(នៅពេលដែលវាចូលដល់សរសៃវែន) ហើយវាក៏ចាប់ផ្ដើមងាប់ជាលិកា។
• ការព្យាបាល៖ ប្រើថ្នាំ ដែលមានធាតុសកម្ម Bordeaux ៤-៤-៥០។

ជំងឺរលាកស្លឹក(Leaf Blight)

• ភ្នាក់ងារបង្ក៖ បង្កឡើងដោយផ្សិត«Colletotrichum gloeosporioides»
• រោគសញ្ញា៖ ជំងឺនេះកើតឡើងនៅលើស្លឹក និងផ្កា ដែលធ្វើឲ្យផ្កាស្វិត រីឯស្លឹកខ្លោចសង្ខាងប្រែពីពណ៌លឿងទៅត្នោត។
• វិធានការការពារ៖ មិនត្រូវស្រោចស្រពរហូតដល់ធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិជាំទឹកយូរពេកទេ និងមិនត្រូវប្រើជីលើសកម្រិតណែនាំនៃសាវម៉ាវ ព្រមទាំងមានកម្រិតpHទាបឡើយ។
• ការព្យាបាល៖ គេអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំណាដែលមានធាតុសកម្ម azoxystrobin ឬ propiconazole ម្យ៉ាងទៀតគេអាចប្រើប្រភេទថ្នាំដែលមានធាតុសកម្មស្ពានធ័រ ឬទង់ដែង(copperដែលមានតួនាទីក្នុងការបង្អាក់ឬពន្យាពេល សកម្មភាពរបស់ផ្សិតបង្កជំងឺក្នុងរយៈពេល១៥ថ្ងៃ)។

ជំងឺខ្វះជីជាតិ

• មូលហេតុនៃជំងឺ៖ ជាជំងឺដែលតែងកើតញឹកញាប់លើសាវម៉ាវចន្លោះអាយុ២ឆ្នាំ ហើយជីជាតិទាំងនោះរួមមាន៖ ខ្វះ អាសូត ផូស្វ័រ ប៉ូតាស្យូម កាល់ស្យូម ម៉ាញ៉េស្យូម ស្ពាន់ធ័រ ដែក…។
• ការព្យាបាល៖ គេត្រូវត្រួតពិនិត្យដីជាមុនសិនដើម្បីដឹងច្បាស់ទាក់ទងទៅនឹងសារធាតុចិញ្ចឹមនៅក្នុងដីដែលរុក្ខជាតិកំពុងត្រូវការ។ ម្យ៉ាងទៀតប្រភេទដីខុសគ្នាតម្រូវការជីក៏ខុសគ្នាដែរ រីឯដំណាក់កាលលូតលាស់វាត្រូវការ អាសូត ផូស្វ័រ និងម៉ាញ៉េស្យូមច្រើន។ ចំពោះដំណាក់កាលផ្កា និងផ្លែវាត្រូវការ ផូស្វ័រ ប៉ូតាស្យូម និងជីសរីរាង្គដូចជា ជីកំប៉ុស្តិ៍ លាមកសត្វជាដើម។

ឯកសារយោង

• https://server2.maff.gov.kh/parse/files
• https://www.davey.com/insect-disease-resource-center/anthracnose/
• https://www.dreamstime.com/photos-images/rambutan-leaves.html
• https://www.researchgate.net/figure/Typical-symptoms-of-bacterial-apical-necrosis-BAN-disease-on-mango-trees