សារធាតុដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើងសព្វថ្ងៃនេះ គឺសុទ្ធតែជាប្រភេទជីដែលមានគុណភាពខ្ពស់ ហើយមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់យើងឡើយ ។ គ្រាន់តែថាយើងត្រូវយកវាទៅបំបែ្លង ដោយរបៀបណា ដើម្បីបានជាជីធម្មជាតិនេះទៅចិញ្ចឹម ឬប្រើប្រាស់លើដំណាំរបស់យើង ។ ចំពោះជីស្ងួត គឺជាជីដែលបានមកពីវត្ថុធាតុស្ងួតដូចជា ស្លឹកឈើ ស្មៅ ចំបើង កាកអំពៅ ដើមពោត ដើមសណ្តែក ជាដើម ដោយត្រូវបានភ្ជួរកប់ទៅក្នុងដីវិញ រឺធ្វើជាគំរបជុំវិញគល់ដំណាំ និងដើម្បីយកទៅធ្វើជាវត្ថុធាតុដើមក្នុងការធ្វើជាជីផ្អាប់ រឺជីកំប៉ុសផ្សេងៗ ទៀត ។ ខាងក្រោមនេះជាបច្ចេកទេសក្នុងការធ្វើជីស្ងួត ដោយប្រើអង្កាមរស់។
សំភារៈត្រៀម
- ធុង ឬ ប៉ោត ដែលដាក់បានទឹកចំណុះ ១០ លីត្រ ចំនួន ១ ។
- បង្គី ចប រនាស់ អង្កត់ឈើមួយដុំ សំរាប់វាយបំបែកអាចម៍គោឲ្យម៉ត់ ។
- គំរបដកទឹកសុទ្ធមានចំណុះ ៥ មីលីលីត្រ ឬ ៥ សេសេ (គួរមានស៊ឺរាំងជាការល្អ)
- សំបកបាវក្រចៅចំនួន ១០ សំរាប់កន្ទក់ ២៥ គីឡូក្រាម រឺ កន្ទេលធ្វើពីកក់ រឺ កណ្ដបស្បៅ
- បរិវេណលាយជីគួរតែលើផ្ទៃចាក់សាប ឬកន្លែងដីទួលស្ងួត ដើម្បីបង្កើតកំដៅបង្កើនគុណភាពជី បើសិនជាមិនមានគួរជ្រើសរើសដីទីទួលស្ងួតរឹងក៏បានដែរ ។
តារាងធាតុជីផ្សំ
| ០១ | អង្កាមរស់ (យកអង្កាមម៉ាស៊ីនធំ) | ១ រង្វាល់ បើរង្វាល់ជាបង្គី គឺ ១ បង្គីទាំងអស់ |
| ០២ | កន្ទក់ ឬ ដំឡូងមី ឬ ចុងអង្ករ | ១ រង្វាល់ បើរង្វាល់ជាបង្គី គឺ ១ បង្គីទាំងអស់ |
| ០៣ | លាមកសត្វគ្រប់ប្រភេទ (សំដិលឲ្យស្ងួតហើយម៉ត់) | ១ រង្វាល់ បើរង្វាល់ជាបង្គី គឺ ១ បង្គីទាំងអស់ |
| ០៤ | មេ EM (មេ អ៊ី អិម) | ២០ មីលីលីត្រ ស្មើនឹង ៤ គំរបដកទឹកបរិសុទ្ធ |
| ០៥ | កាកស្ករ (ស្ករបរិសុទ្ធ ឬ ស្កររងូ) | ២០ មីលីលីត្រ ស្មើនឹង ៤ គំរបដកទឹកបរិសុទ្ធ |
| ០៦ | ទឹកស្អាត (ទឹកភ្លៀង ទឹកអណ្ដូងលូ ទឹកស្រះ ….) | ១០ លីត្រ |
- លក្ខណៈពិសេសនៃធាតុផ្សំជី
- អង្កាមរស់ : បើសិនជាមានសន្តីស្រូវ ជីដែលផលិតបានកាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាពខ្លាំងក្លា ។ ហេតុនេះបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋគួររក្សាទុកសន្តីស្រូវដើម្បីធ្វើជីដាក់ស្រែ ។ បើសិនជាគ្មាន យើងក៏អាចយកសំបកសណ្ដែក អង្កាមរស់ម៉ាស៊ីនតូច ឬអាចម៍រណារ កំទេចកំទីឈើតូចៗដែលមាននៅកន្លែងរោងចក្រអារឈើ (អាចម៍ដែកឈូស) មកជំនួសក៏បានដែរ ។
- កន្ទក់ : យកកន្ទក់ប្រភេទអន់គុណភាព ជូរផ្អូមមកផលិតជីនេះក៏បានដែរ ។
វិធីធ្វើ
ក- វិធីលាយល្បាយផ្សំជី
- ដំបូងយើងយកអង្កាមរស់ លាមកសត្វស្ងួតគ្រប់ប្រភេទ និងកន្ទក់ច្របល់ចូលគ្នាឲ្យសព្វក្លាយជាល្បាយតែមួយ កំនត់ថាល្បាយស្ងួត (ក) ។ បើធ្វើច្រើនគួរតែប្រើម៉ាស៊ីនក្រឡុកស៊ីម៉ង់ត៍ទើបសព្វល្អ។
- យើងចាក់ទឹក ១០ លីត្រ ចូលក្នុងប៉ោតផ្កាឈូក ហើយចាក់កាកស្ករ ៤ គំរបទឹកសុទ្ធ ឬស្មើនឹង ២០ មីលីលីត្រ យើងកូរល្បាយទឹកឲ្យសព្វកុំឲ្យមានកាកសំណល់ស្ករជាប់បាតប៉ោតទើបយើងចាក់មេ EX-M ចំណុះ ៤ គំរប ទឹកសុទ្ធស្មើនឹង ២០ មីលីលីត្រ ចូលក្នុងប៉ោតផ្កាឈូកនោះ រួចកូរឲ្យសព្វកំនត់ថាល្បាយទឹក (ខ) ។
- យកល្បាយទឹក (ខ) ស្រោយលើល្បាយស្ងួត (ក) ស្រោចបណ្ដើរជ្រោយល្បាយស្ងួត (ក) បណ្ដើររហូតដល់ល្បាយនេះសំរេចបានសំនើម ៥០ ភាគរយ ហៅថាល្បាយសំនើម (គ)។
+ សំនើម ៥០ ភាគរយយើងត្រូវពិនិត្យមើលដូចខាងក្រោម ៖
- យកល្បាយសំនើម (គ) ១ ក្ដាប់មកច្របាច់ បើល្បាយនេះមិនបែកចេញពីគ្នា និងមិនមានទឹកចេញតាមចន្លោះម្រាមដៃទេ ហើយលាវិញមិនបែកជាចំនែកតូចៗមានន័យថា មិនសើមពេក និងមិនស្ងួតពេកនោះការលាយផ្សំរបស់យើងពិតជាបានត្រឹមត្រូវ ។ ល្បាយនេះគេហៅថា ល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ។
- បើសិនល្បាយសំនើម (គ) មានសំនើមទទឹកខ្លាំងពេកយើងត្រូវលាយបន្ថែមល្បាយស្ងួត (ក) ចាក់ច្របល់គ្នាជាមួយល្បាយសំនើម (គ) រហូតដល់បានល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ។
- បើសិនល្បាយសំនើម (គ) មានសំនើមស្ងួតពេក យើងត្រូវលាយបន្ថែមល្បាយទឹក (ខ) រហូតដល់បានល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ។បញ្ហានេះ អស់លោកអាចមើលតាមរយៈការថតជាវីដេអូស៊ីឌី។
+ វិធីផ្អាប់ជី
- ដំបូងយកល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) លើកជារង ឬថ្នាលនៅកន្លែងណាដែលចាក់សាបឬដីទីទួលស្ងួតម្លប់ មិនត្រូវថ្ងៃ ទឹក និង ភ្លៀង ។
- ការយកល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) លើកជារងបន្លែមានកំពស់ ១៨ ស.ម ទៅ ២០ ស.ម ឯបណ្ដោយ និង ទទឹង តំរូវតាមសំបកបាវសំរាប់គ្របផ្អាប់ជី ។
- យកសំបកបាវក្រចៅមកគ្របពីលើរង ឬថ្នាលឲ្យជិតល្អ នោះគេហៅថាការផ្អាប់ជី ។
+ ការថែរក្សាកំឡុងពេលផ្អាប់ជី
- ការផ្អាប់ជីមានរយៈពេល ៧ ថ្ងៃ ទើបអាចក្លាយជាជីស្ងួតអង្កាមរស់ បើសិនជាបរិយាកាសសើម ឬត្រជាក់ខ្លាំង រយៈពេលអាចលើសពីនេះ ឯកំដៅក៏ប្រែប្រួលខ្លះៗដែរ ។
- ថ្ងៃទី ១ : គិតចាប់ពីថ្ងៃលើករង គ្របបាវផ្អាប់ទុកល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ឲ្យបានរយៈពេល ២៤ ម៉ោង ។ យើងបើកសំបកបាវចេញ កំដៅក្នុងល្បាយសើមជីអង្កាមរស់(ឃ) ប្រហែល ៣៥ ទៅ ៤០ អង្សាសេ និងមានផ្សិតខ្លះៗនៅពីលើល្បាយ ។ យើងជ្រោយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ឲ្យស្ដើងបន្តិច ៥ ទៅ ១០ ស.ម ឬ (៥ ហ៊ុន ទៅ ១០ ហ៊ុន) ។ ទុកសំដិលរយៈពេលពី ១០ ទៅ ១៥ នាទី ដើម្បីបន្ថយកំដៅមកនៅ ១៥ ទៅ ២៥ អង្សាសេវិញ ។ យើងបន្តអនុវត្តលើករងគ្របបាវដូចលើកដំបូង ។
- ថ្ងៃទី ២ : សកម្មភាពធ្វើដូចថ្ងៃទី ១ តែល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) លើកនេះកំដៅខ្លាំងជាងថ្ងៃទី ១ (៤០ ទៅ ៤៥ អង្សាសេ) និងផ្សិតសមានច្រើនជាងថ្ងៃទី ១ ។
- ថ្ងៃទី ៣ : សកម្មភាពធ្វើដូចថ្ងៃទី ១ តែល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) លើកនេះកំដៅខ្លាំងជាងថ្ងៃទី ២ (៤៥ ទៅ ៥០ អង្សាសេ) និងផ្សិតសមានច្រើនជាងថ្ងៃទី ១-២ ។ កំដៅនៅក្នុងថ្ងៃនេះបើយើងកប់ពងមាន់នឹងអាចចំអិនបាន ។ ចំណែកផ្សិតវិញមាននៅពាសពេញក្នុងល្បាយនេះ ។ កំដៅកើតមានរហូតដល់ ៥០ អង្សាសេ នេះគឺបាក់តេរី អ៊ី អ៊ិក្ស អិម កំពុងតែបញ្ចេញសក្ដានុពលសំលាប់ពពួកបាក់តេរីអាក្រក់ និងកាច់បំលែងល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ជាអាហាររបស់រុក្ខជាតិ ។ ដូចនេះក្រោយពីជ្រោយល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ហើយទុកហាលសំដិលចោលរយៈពេល ៤ ថ្ងៃ យ៉ាងតិច លៃយ៉ាងយ៉ាងឲ្យល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ស្ងួតល្អទើបយកទៅប្រើប្រាស់បាន ។ កាលណាយើងច្រកបាវហើយនៅតែមានកំដៅ ត្រូវយកវាមកហាលសំដិលម្ដងទៀត ។ បើសិនជាការអនុវត្តន៍លើការធ្វើជីមិនដូចការរៀបរាប់ខាងលើនោះវាមិនត្រឹមត្រូវទេ ។ យើងត្រូវយកល្បាយនោះទៅហាលសំដិលឲ្យស្ងួត ហើយយើងធ្វើសារជាថ្មីម្ដងទៀត ។
- ថ្ងៃទី ៤ ថ្ងៃទី ៥ ថ្ងៃទី ៦ ថ្ងៃទី ៧ ទុកហាលសំដិលល្បាយសើមជីអង្កាមរស់ (ឃ) ឲ្យស្ងួត ។
+ ឧទាហរណ៍គំរូដែលបានអនុវត្តន៍កន្លងមកដោយកំនត់យកធុងស្ពែត្រូជាខ្នាតរង្វាស់
– ល្បាយស្ងួត (ក) : មាន
- ០១ អង្កាមរស់ (ម៉ាស៊ីនធំ) កំនត់យក ចំនួន ៤ ធុងស្ពែត្រូ
- ០២ លាមកសត្វគ្រប់ប្រភេទ កំនត់យក ចំនួន ៤ ធុងស្ពែត្រូ
- ០៣ កន្ទក់ (ម៉ាស៊ីនធំ) កំនត់យក ចំនួន ៤ ធុងស្ពែត្រូយកវត្ថុធាតុទាំងនេះ ច្របល់ចូលគ្នា ឲ្យសព្វបង្កើតបានជាល្បាយ (ក) ។
– ល្បាយស្ងួត (ខ) : មាន
- ០១ ទឹកស្អាត កំនត់យក ចំនួន ៣ ធុងស្ពែត្រូ
- ក្នុង ១ ធុងស្ពែត្រូមានចំណុះទឹក ២០ លីត្រ លាយមេ អ៊ី អ៊ិក្ស អិម ៤០ សេសេ និងកាកស្ករ ៤០ សេសេ កូរចូលគ្នាឲ្យសព្វ ។ យើងចាក់ចំនួន ៣ ធុងស្ពែត្រូ លើល្បាយស្ងួត (ក) ច្របល់ឲ្យសព្វស្មើសាច់គ្នាបានល្បាយសើម ៥០ ភាគរយ ឬល្បាយសំនើម (ឃ) តែម្ដង ។ បន្ទាប់មកយើងអនុវត្តន៍តាមវិធីផ្អាប់ និងវិធីថែរក្សាជីជាការស្រេច ។
ការកត់សំគាល់លើធាតុផ្សំ
ក- ធាតុផ្សំ :
+ ចំពោះលាមកសត្វគ្រប់ប្រភេទ
- បើយើងជ្រើសរើសលាមកសត្វជើងពីរមកផ្សំធ្វើជាជី នោះជីដែលផ្សំបានមានប្រសិទ្ធិភាពយ៉ាងខ្លាំងលើដំណាំយកផ្លែ ដូចជាល្មុត ល្ហុង ស្រូវ ស្វាយ ប៉េងបោះ៘
- បើយើងជ្រើសរើសលាមកសត្វជើងបួន (សត្វស៊ីស្មៅជាអាហារ សំបូរជាតិអាសូតច្រើន) មកផ្សំជាជី ជីដែលផ្សំបានមានប្រសិទ្ធិភាពយ៉ាងខ្លាំងលើដំណាំយកស្លឹកដូចជាត្រកួន ស្ពៃ និងបន្លែផ្សេងៗទៀត ។
- កត្តាទាំងនេះហើយ ដើម្បីឲ្យជីដែលផលិតបានអាចប្រើប្រាស់ទូទៅ យើងត្រូវជ្រើសរើសលាមកសត្វចំរុះគ្នាមកលាយផ្សំជាការល្អប្រសើរបំផុត ។
- ចំពោះលាមកសត្វគោក្នុងភាពជាល្បាយ ឬទឹក មានអាសូត (N) ពី 0.4-1.3%, ជាតិប៉ូតាស្យូម (K) : 0.5-2.3% និង ផូស្វ័រ (P) : 0.1%។ រីឯពេលវាស្ងួតវិញមាន (N) : 0.3-0.6%, (P) :17-0.41%, (K) : 0.1-0.3% បរិមាណជីតិចជាងលាមកសត្វសើម។ យើងប្រើសើមចំណេញជាងស្ងួត តែពិបាកដឹកជញ្ជូន (ធ្ងន់) ។
+ ចំពោះអង្កាមរស់
- អង្កាមម៉ាស៊ីនធំយកមកលាយផ្សំធ្វើជីល្អណាស់ តំរូវនឹងលក្ខខ័ណ្ឌអតិសុខុមប្រាណ អ៊ី អ៊ិក្ស អិម រស់នៅ ហើយសំបូរអាហារសំរាប់វាស៊ីទៀតផង ។ ក្នុងអង្កាមរស់មានអាសូត ផូស្វ័រ ប៉ូតាស្យូម ដូចរុក្ខជាតិស្ងួតដែរ ។ កាលណាយើងប្រើអង្កាមម៉ាស៊ីនតូចគុណភាពដូចគ្នាតែកំដៅមិនសូវខ្លាំងទេ ។ ស្មារតីដំបូងគឺសំដៅធ្វើជីយកទៅដាក់ស្រែ ។ ប្រសិនបើយករុក្ខជាតិណាមកធ្វើជី ហើយយកជីដែលផលិតបាននោះប្រើទៅលើរុក្ខជាតិនោះវិញ វានឹងមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់បំផុត ។
- យើងអាចយករុក្ខជាតិផ្សេងទៀតកិនម៉ត់ ដូចជាកំទេចកំទី អាចម៍រណារមកជំនួសធ្វើក៏បានដែរ ។ បើសិនជាយកអាចម៍រណារកៅស៊ូ ហើយប្រើលើដំណាំកៅស៊ូ កៅស៊ូនោះល្អណាស់ ។
- បើសិនមានសន្តីស្រូវ (ស្រូវដែលស្កក) យកមកជំនួសអង្កាមរស់កាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់។
- បើមានកាកដួងមកជំនួសក៏បាន តែពុំសូវល្អទេ ។
+ ចំពោះកន្ទក់
- កន្ទក់ម៉ត់ល្អ គុណភាពជីដែលធ្វើបានសំរេចក៏កាន់តែល្អដែរ ។ ម៉ាស៊ីនធំល្អជាងម៉ាស៊ីតូច ព្រោះប្រសិនបើយកកន្ទក់ម៉ាស៊ីនតូចមកធ្វើកំដៅមិនសូវជាបានល្អទេ ។ គេអាចជំនួសដោយចុងអង្ករបាន ព្រោះវាមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់ដូចកន្ទក់ម៉ត់ដែរ ។
- ចំពោះដំឡូងមីយើងអាចជំនួសវាបានដែរ តែត្រូវប្រើច្រើនទើបធ្វើឲ្យជីដែលផលិតបានមានគុណភាពស្មើនឹងកន្ទក់ម៉ត់ ។កាលណាយើងបន្ថយបរិមាណកន្ទក់កាន់តែតិចទៅៗ ជីដែលយើងផលិតបាន ក៏មានគុណភាពអន់ថយទៅតាមបរិមាណកន្ទក់ដែលយើងបានដាក់នោះដែរ ។
ខ- ខ្នាតរង្វាល់
កាលណាយើងកំនត់ខ្នាត់រង្វាស់ យើងត្រូវកំនត់សំភារៈទាំងនោះជាខ្នាតសំរាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងពេលអនុវត្តតែម្ដង ។ សូមចាំថាការអនុវត្តន៍ខ្នាតរង្វាល់ មិនអាចគិតជាគីឡូក្រាមជាដាច់ខាត គេគិតវាជាខ្នាត ទំហំ រឺ បរិមាណ ។ បើយើងកំនត់ថាខ្នាតរង្វាល់ជាធុងស្ពែត្រូយើងត្រូវយកធុងនេះជាខ្នាតរង្វាល់មិនអាចប្ដូរបានទេ ។
ការរក្សាទុក
- ជីស្ងួតអង្កាមរស់អាចរក្សាទុកបានរយៈពេល ១ ឆ្នាំ ដោយកុំឲ្យត្រូវថ្ងៃ និង ទឹក ។
- កាលណាត្រូវទឹក វាចាប់បំលែងខ្លួនភ្លាម (ធ្វើការ) ។
ផលប្រយោជន៍
- ជីនេះជួយបង្កើនការលូតលាស់ត្រួយរុក្ខជាតិគ្រប់ប្រភេទដូចជា ស្រូវ បន្លែ ដើមរុក្ខជាតិ ដើមផ្កា ជាពិសេសដំណាំហូបផ្លែ ឲ្យលូតលាស់បានល្អ ។
- រុក្ខជាតិមានពណ៌ខៀវក្រម៉ៅ ត្រួយលូតវែងៗ និងមានសុខភាពល្អ ធន់នឹងកំដៅ និងមិនត្រូវបានបំផ្លាញ ដោយសត្វល្អិតស៊ីឡើយ ។
- ជួយបង្កើនគុណភាពដីឲ្យមានជីវជាតិល្អ បាក់តេរីកើតឡើងវិញយ៉ាងច្រើន ។
- កប់ជីក្នុងដីទៅតាមសំយាបមែករបស់រុក្ខជាតិ ធ្វើឲ្យផ្លែដែលទទួលបានមានទំហំធំ ។
- កាលណាប្រើវាកាន់តែច្រើន ដីរបស់លោកអ្នកកាន់តែផុសទៅៗ ហើយការចំណាយកាន់តែតិចទៅៗ។
- ក្រោយរយៈពេល ៣ ឆ្នាំ ដីរបស់លោកអ្នកជាដីមានជីជាតិល្អហើយពេលនោះ យើងមិនបាច់ចំណាយលុយ ដើម្បីទិញជីផ្សេងៗទៀតទេ ព្រោះដីនោះជាដីសំបូរដោយជីវចំរុះច្រើន ។
ឯកសារយោង
