រុក្ខជាតិមានជំងឺបីរួមមានផ្សិត បាក់តេរី និងវីរុស ប៉ុន្តែវាក៏មានភ្នាក់ងារចម្លងជំងឺជាច្រើនទៀតផងដែរ។ ក្នុងចំណោមជំងឺទាំងបីប្រភេទនេះជំងឺដែលបង្កឡើងដោយវីរុសជាជំងឺដែលពិបាកព្យាបាលបំផុតព្រោះរុក្ខជាតិកើតជំងឺនេះភាគច្រើនមិនអាចព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយធម្មតាបានឡើយ។ ខាងក្រោមនេះជាជំងឺម៉ូសាអុិចឬ Mosaic Virus ដែលបង្កឡើងដោយវីរុស ហើយវាអាចកើតឡើងស្ទើតែគ្រប់ប្រភេទដំណាំទាំងអស់។

អ្វីទៅជាជំងឺម៉ូសាអុិច?

ម៉ូសាអុិចឬ Mosaic virus គឺជាពពួកប៉ារាសុីតដែលតោងជាប់នឹងស្លឹកនៃរុក្ខជាតិ ហើយភ្នាក់ងារចម្លងមេរោគនេះរួមមាន អាពីត(aphid), រុយស, mites, ផ្សិត, នេម៉ាតូត(Nematodes) និងទំនាក់ទំនងមេបាបង្កកំណើត(លំអង, ពូជ)។ គេមិនអាចមើលឃើញជំងឺនេះច្បាដ់នៅសីតុណ្ហភាពលើសពី ២៧ ^oCឡើយ។ ជំងឺម៉ូសាអុិចច្រើនតែកើតឡើងលើដំណាំ៖ ត្រសក់ ប៉េងប៉ោះ ម្ទេស ត្រប់ ដំឡូងបារាំង ថ្នាំជក់ ល្ពៅ ដំឡូងមី ផ្កាកុលាប ឪឡឹក សណ្ដែក និងដំណាំដទៃជាច្រើនប្រភេទទៀតនៅក្នុងគ្រួសារSolanaceae។

រោគសញ្ញា

• កើតចំណុចលឿងលើស្លឹកហើយសកណ្ដាល
• ស្លឹកចាប់ផ្ដើមជ្រួញ ហើយរួញ
• រុក្ខជាតិទាំងមូលចាប់ផ្តើមក្រិន ដែលប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់ និងទិន្នផលស្ទើតែ៨០%(ធ្លាក់ចុះ)
• ផ្លែដែលរងជំងឺនេះបណ្ដាលឲ្យវាប្រេះ និងស្អុយឬជាំ
• សត្វល្អិតបឺតយកទឹកដមនៃរុក្ខជាតិដែលធ្វើឲ្យវាឆាប់ស្ងួតគ្មានជាតិទឹក
• ជួនកាលជំងឺនេះមើលមិនដឹងឡើយនៅសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ពេក ហើយក៏អាចច្រលំទៅនឹងស្លឹកដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារថ្នាំបាញ់ស្មៅផងដែរ។

ឥទ្ធិពលអាក្រក់នៃការបំផ្លាញ

• ស្លឹករុក្ខជាតិពិបាកក្នុងការធ្វើរស្មីសំយោគដែលជាហេតុធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិដឹកនាំសារធាតុចិញ្ចឹមមិនប្រក្រតី
• ប្រសិនបើស្លឹកមានការបង្កជំងឺធ្ងន់ធ្ងរវានឹងជះឥទ្ធិពលដល់ទិន្នផលដែលបណ្ដាលឲ្យធ្លាក់ចុះនៃ ស្លឹក ផ្លែ ឬមើមស្ទើតែ៨០%
• រុក្ខជាតិដែលកើតជំងឺនេះតាំងពីកំណើតតាមរយៈពូជមិនអាចព្យាបាលបានទេ
• មិនអាចរក្សាពូជចំពោះរុក្ខជាតិណាដែលកើតម៉ូសាអុិចទុកដាំនៅជំនាន់ក្រោយឡើយ និងមានគុណវិបត្តិដែលធ្វើឲ្យខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចនៃកសិករផ្សេងៗទៀត។

វិធានការការពារ

• កសិករត្រូវធ្វើការតាមដានដំណាំជាប្រចាំដើម្បីអាចទប់ស្កាត់ទាន់ពេលវេលា
• កសិករគួរតែរក្សាទុកពូជដោយខ្លួនឯងទៅលើដំណាំដែលអាចទុកបាន ដូចជាដំឡូងមីជាដើម
• ដាំដំណាំឆ្លាស់មានន័យថាកសិករអាចដាំដំណាំណាដែលមានគ្រួសារខុសគ្នាជៀសវាងឆ្លងជំងឺឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក(ឧទាហរណ៍៖ ដាំដំឡូងមីឆ្លាស់ជាមួយសណ្ដែកបាយ)
• ដាំដំណាំបង្វិល(ឧទាហរណ៍៖ កសិករអាចដាំប៉េងប៉ោះនៅរដូវដំបូង ក្រោយពីប្រមូលផលប៉េងប៉ោះរួចកសិករអាចដាំ ខ្ញី, ពោត ឬដំណាំដទៃទៀតដែលមិនឋិតនៅក្នុងគ្រួសារឬអំបូរតែមួយជាមួយដំណាំរដូវចាស់)។

បច្ចេកទេសព្យាបាល

• ប្រសិនជាមានសត្វល្អិតកសិករអាចប្រើប្រាស់នូវប្រភេទអន្ទាក់ពណ៌លឿងដើម្បីតាមដានពីការបំផ្លាញរបស់ប្រភេទសត្វល្អិតណាមួយ
• គេអាចដាំនូវប្រភេទរុក្ខជាតិបណ្ដេញសត្វល្អិតដូចជា គល់ស្លឹកគ្រៃ ផ្កាពណ៌ស្រស់ និងរុក្ខជាតិមានក្លិនខ្លាំង
• ប្រើនូវប្រភេទម្សៅសាប៊ូលាយជាមួយប្រេងឆា ដើម្បីបាញ់នៅលើស្លឹកដែលចាប់ផ្ដើមមានសត្វល្អិតមកបំផ្លាញ
• ប្រសិនបើទប់មិនជាប់គេអាចបាញ់ថ្នាំបណ្ដេញសត្វល្អិតប៉ុន្តែក្រោយពីអស់ជាតិថ្នាំវានឹងមកម្ដងទៀត
• ដកហើយដុតរុក្ខជាតិដែលកើតជំងឺចោល
• ឬអាចបាញ់ថ្នាំប្រភេទអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកដែលមានអាសុីតនុយក្លេអិច ប៉ុន្តែទប់ស្កាត់បានតែ១០%ប៉ុណ្ណោះ។

ឯកសារយោង

• https://server2.maff.gov.kh
• https://www.planetnatural
• https://www.britannica
• https://patents.google