ខ្យងពណ៌មាស ឬខ្យងស៊ីស្រូវ ជាប្រភេទខ្យងចង្រៃបំផុត ដែលបំផ្លាញដំណាំស្រូវនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ខ្យងពណ៌មាស ជាទូទៅស៊ីរុក្ខជាតិជាច្រើនប្រភេទ មានស្លែ សារាយល្អិតៗ ចកបាយទា កំប្លោក ស្មៅ និងស្លឹករុក្ខជាតិតូចៗខ្ចីទន់។ នៅក្នុងស្រែ សំណាប និងស្រូវពង្រោះ ដែលមានអាយុកាលពី៤-៣០ថ្ងៃ រួមទាំងសន្ទូងនៅខ្ចី ទើបស្ទូងរួចរហូតដល់រយៈពេល១៥ថ្ងៃ គឺជាចំណីដ៏ឆ្ងាញ់របស់ខ្យងពណ៌មាស។ ខ្យងពណ៌មាសនេះ ស៊ីកាត់ស្លឹក និងដើមស្រូវខ្ចីៗដល់គល់។ ខ្យងប្រភេទនេះ អាចស៊ីបំផ្លាញដើមស្រូវខ្ចីៗក្នុងស្រែទាំងមូលក្នុងរយៈពេលមួយយប់ប៉ុណ្ណោះ។
១.វដ្ដជីវិតនៃខ្យងពណ៌មាស
បន្ទាប់ពីពងរួច សំបុកពងនីមួយៗត្រូវការរយៈពេលប្រហែល ១០-១៤ថ្ងៃដើម្បីញាស់។ កូនទើបនឹងញាស់ មានសំបកទន់ឬគ្មានធ្លាក់ទៅក្នុងទឹកនិង២ថ្ងៃ បន្ទាប់មកសំបកក៏រឹង រួចចាប់ផ្ដើមស៊ីអាហារនៅពេលវាមានទំហំ២-៤មីលីម៉ែត្រ។ ជាទូទៅ រយៈពេលលូតលាស់ដើម្បីពេញវ័យរបស់វាគឺចាប់ផ្ដើមពី ៤៥-៥៩ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីញាស់។ ក្នុងលក្ខខណ្ឌសមស្រប ខ្យងនេះអាចបន្ដពូជបានក្នុងរយៈពេល ៦០ថ្ងៃនិងបន្ដរហូតដល់ ៣ឆ្នាំ។ ខ្យងពណ៌មាសអាចក្រាំងក្នុងដីបានរហូតដល់២៣០ថ្ងៃ។
២.វិធានការការពារនិងកម្ចាត់
ដោយខ្យងពណ៌មាសបន្ដពូជមិនរើសពេលវេលាល្គឹកនាឲ្យតែមានទឹកដក់ក្នុងស្រែ ថ្លុក ស្រះនិងបឹង ដូចនេះការរីកសាតភាពរបស់វាមានសន្ទុះលឿនជាខ្យងធម្មតាខ្លាំងណាស់ និងជាពិសេសចំពោះស្រែណាដែលកសិករធ្វើស្រូវ២ឬ៣ដងក្នុងមួយឆ្នាំ។ វិធានការការពារនិងកម្ចាត់ខ្យងពណ៌មាសមាន២ប្រភេទគឺ (១) ដោយមិនប្រើថ្នាំពុលកសិកម្ម និង(២) វិធានចម្រុះរួមជាមួយថ្នាំពុលកសិកម្ម។
វិធានការការពារ និងកម្ចាត់ ដោយមិនប្រើថ្នាំពុលកសិកម្ម៖វិធានការនេះ ទាមទារឱ្យកសិករធ្វើជាប្រចាំ ដើម្បីកាត់បន្ថយចំនួនខ្យងពណ៌មាសពីស្រែរបស់ខ្លួន នៅក្នុងករណីដែលកម្រិតបំផ្លាញនៅទាបជាង ២០ភាគរយ។ វិធានការរួមមាន
- ដាក់ព្រួល ឬលួសសំណាញ់បាំងឃាំងនៅចំមុខផ្លូវទឹកហូរចេញ ដើម្បីកុំឱ្យកូនខ្យង និងខ្យងពេញវ័យចូលទៅស្រែមួយទៀតបាន រួចឧស្សាហ៍ដើរប្រមូលយកទៅប្រើប្រាស់ ឬកម្ទេចចោល។
- ដាក់មែកឈើ ឬដោតបង្គោលតូចៗនៅក្នុងស្រែ ជាពិសេសនៅគៀនភ្លឺ និងនៅកន្លែងទឹកជ្រៅឱ្យបានច្រើន ដើម្បីឱ្យខ្យងឡើងមកពង រួចត្រូវដើរប្រមូលកម្ទេចចោលយ៉ាងយូរបំផុតមួយសប្ដាហ៍ឱ្យបានម្ដង។ បើនៅកន្លែងណាដែលពិបាកចូលទៅប្រមូល ត្រូវយកមែកឈើឆ្កឹះទម្លាក់ពងចូលទៅក្នុងទឹក។
- ដើររើសយកទៅធ្វើម្ហូបចំណីសត្វនិងនុយ (កណ្តុរ អន្ទង់) ឬក៏កម្ទេចចោលនាព្រឹកនិងល្ងាច។
- ជាការល្អ ចូរប្រើវត្ថុទាក់ទាញខ្យងឱ្យមកប្រមូលផ្ដុំងាយស្រួលក្នុងការប្រមូលដែលមានដូចជា ស្ពៃក្តោម ផ្លែត្នោតទុំ ជ្រាំងខ្នុរទុំ ស្លឹកចេក ឬក្រដាសកាសែតចាស់ៗជាដើម។
- ក្នុងករណីដែលអាចបញ្ចេញទឹកពីស្រែបាន ចូរកាយចង្អូរនៅក្នុងស្រែ និងជុំវិញស្រែជិតភ្លឺជម្រៅពី ៥-១០សង់ទីម៉ែត្រ ដើម្បីឱ្យខ្យងប្រមូលផ្ដុំពេលបង្ខះទឹកងាយស្រួលក្នុងការដើរប្រមូលចោល។
- ព្រលែងទាអោយស៊ីកូនខ្យងនាពេលសន្ទុងបែកគុម្ពនិងរឹងមាំហើយ ឬនៅពេលដែលស្រូវពង្រោះដុះលូតលាស់រឹងមាំហើយ (សូមប្រយ័ត្នចំពោះស្រូវស្រាលមិនប្រកាន់រដូវ) នៅពេលដែលស្រែចាប់ផ្តើមដក់ទឹក៣-៤សប្តាហ៍ហើយនាពេលដែលស្ទូងឬព្រោះនិងបន្ទាប់ពីច្រូតស្រូវរួចហើយស្រែនៅមានទឹកដើម្បីអោយទាស៊ីកូនខ្យង។
- វិធីដែលមានប្រសិទ្ធិភាពជាងគេ គឺទិវាកម្ចាត់ខ្យងជាសហគមន៏ រួចប្រមូលធ្វើជាចំណីសត្វឬធ្វើជីកំប៉ុស្តទឹកឬក៏កម្ទេចចោល។
វិធានចម្រុះរួមជាមួយថ្នាំពុលកសិកម្ម៖ វិធានការនេះ គឺត្រូវអនុវត្តក្នុងករណីខ្យងមាសមានវត្តមានច្រើនដែលកបំផ្លាញស្រូវច្រើនជាង២០%។ វិធីការនេះត្រូវបានអនុវត្តតាមចំណុចខាងលើទាំងដាក់ថ្នាំពុលកសិកម្មប្រភេទម៉ាល់លូសាយ (Mulucide 6GB) ដែលជាថ្នាំប្រភេទនុយផលិតនៅប្រទេសវៀតណាម ១កញ្ចប់មានបរិមាណ១គីឡូក្រាម ដោយប្រើប្រាស់ ១០គីឡូក្រាម/ហត មិនបណ្តោលអោយប៉ះពាល់ដល់កង្កែប ក្តាម កំពឹសនិងត្រីស្រែឡើយ។ ត្រូវចាំថា ជម្រៅទឹកសមស្របសម្រាប់បាចគឺពី៣-៤សង់ទីម៉ែត្រ ព្រោះជម្រៅទឹកជ្រៅជាងនេះមិនសមប្រកបសសម្រាប់ចខ្យងស៊ីចំណី ហើយថ្នាំនុយក៏ឆាប់រលាយផងដែរ។
- ចំពោះស្រូវវស្សា៖ ត្រូវបាចនៅពេលដែលមានភ្លៀងដើមឆ្នាំបន្ទាប់ពីស្រែចាបើផ្តើមដក់ទឹកដំបូង។ បើសង្កេតឃើញវត្តមានរបស់ខ្យងមាសនៅតែច្រើនពេលស្ទូងឬព្រោះ ត្រូវបាចថ្នាំនុយម្តងទៀតបន្ទាន់ពីស្ទូងឬព្រោះហើយ។
- ចំពោះស្រូវបង្កើនរដូវ៖ ត្រូវបាចថ្នាំនៅពេលដែលដាក់ទឹកស្រែសម្រាប់ភ្ជួររាស់ដីដាំស្រូវដើមរដូវ តែបើនៅពេលស្ទូងឬព្រោះហើយនៅតែមានច្រើន ត្រូវបាចនុយម្តងទៀត។ គួរត្រូវបាចថ្នាំនុយម្តងទៀតបន្ទាន់ពីស្ទូងឬព្រោះស្រូវចុងរដូវរួច ក្នុងករណីវត្តមានខ្យងពណ៌មាសនៅមានច្រើន។
- ចំពោះស្រូវប្រដេញទឹក៖ ត្រូវបាចនុយនៅពេលដាក់ទឹកស្រូវលើកទី១បន្ទាប់ពីស្រូវពង្រោះដុះបាន៥-១០សង់ទីម៉ែត្រ។ ក្នុងករណីស្ទូង បន្ទាប់ពីស្ទូងរួច ត្រូវរងចាំទឹកក្នុងស្រែស្រកមកដល់៣-៥សង់ទីម៉ែត្រ ទើបបាចថ្នាំនុយ។
- ស្រូវមុនទឹកចូល៖ ត្រូវបាចថ្នាំនៅពេលដាក់ទឹកស្រែសម្រាប់ភ្ជូរដាស់ដីលើកទី១ ហើយបើនាពេលស្ទូងឬព្រោះខ្យងពណ៌មាសនៅតែមានច្រើន ត្រូវបាចថ្នាំនុយម្តងទៀត។
ឯកសារយោង
