រន្ធខ្យល់ក្នុងដី

រន្ធខ្យល់ក្នុងដីជាអ្វី?

រន្ធខ្យល់ក្នុងដី (Soil pores / Soil aeration pores) គឺជាចន្លោះតូចៗ និងធំៗនៅក្នុងដី ដែលមិនបានបំពេញដោយដីរឹងទេ។ ចន្លោះទាំងនេះអាចមាន ខ្យល់ ឬ ទឹក ស្របតាមសភាពសំណើម និងប្រភេទដី។

ចន្លោះទាំងនេះអាចធ្វើការជា៖

• រន្ធខ្យល់ (Air-filled pores)
• រន្ធទឹក (Water-filled pores)

ដីល្អសម្រាប់កសិកម្មត្រូវតែមាន រន្ធខ្យល់គ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យឫសដំណាំដកដង្ហើមខ្យល់ចូល និងបាក់តេរីមានប្រយោជន៍អាចរស់នៅបាន។

ប្រភេទរន្ធខ្យល់ក្នុងដី

 ១. ម៉ាក្រូផួរ (Macropores – រន្ធធំ)

• ទំហំធំ (>0.08 mm)
• អនុញ្ញាតឲ្យខ្យល់ហូរចូលចេញបានលឿន
• ជួយឲ្យទឹកច្រោះចុះលឿន
• មានច្រើនក្នុងដីខ្សាច់

 ២. មីក្រូផួរ (Micropores – រន្ធតូច)

• ទំហំតូច (<0.08 mm)
• ស្តុកទឹកបានច្រើន
• ខ្យល់ចូលបានតិច
• ច្រើនមានក្នុងដីល្អិត ឬដីលើសជាតិជី

ដីល្អត្រូវតែមានរន្ធធំ និងរន្ធតូចសមស្របគ្នា។

តួនាទីរបស់រន្ធខ្យល់ក្នុងដី

• ធ្វើអោយឫសដំណាំស្រូបយកអុកស៊ីសែនបានលឿន (O₂)
• ជួយបង្កើនដំណើរការរំលាយជី
• ជួយបង្កើនបាក់តេរីអេរ៉ូប (មានប្រយោជន៍) នៅក្នុងដី
• បង្រ្កាបជាតិនីត្រូសែន និងថាមពលក្នុងដី
• ជួយអោយមានលំហូរទឹកក្នុងដី និងការរក្សាសំណើមក្នុងដី
• ធ្វើឲ្យដីធូរប្រសើរជាងមុន

បញ្ហាដែលអាចកើតមានឡើង ប្រសិនបើដីខ្វះរន្ធខ្យល់

• ធ្វើអោយឬសដំណាំខ្សោយ ឬងាយរងជំងឺ
• ផ្សិត ឬបាក់តេរីបង្កជំងឺមានការកើនឡើង
• ធ្វើអោយមានក្លិនស្អុយក្នុងដី (Anaerobic soil)
• ដំណាំលូតលាស់យឺត
• ពង្រីកដីរឹង (Soil compaction)

វិធីបង្កើនរន្ធខ្យល់ក្នុងដី

• បន្ថែមការប្រើប្រាស់ជីកំប៉ុស (Compost)
• ការប្រើប្រាស់ទឹកអោយបានត្រឹមត្រូវ
• ធ្វើប្រព័ន្ធចម្រាស់រង្វង់
• ប្រើដំណាំគម្របដី (cover crops)
• បន្ថែមសំណើមត្រឹមត្រូវ
• ដាំដំណាំឆ្លាស់

ឯកសារយោង (References)

១. Brady, N.C. & Weil, R.R. (2016). The Nature and Properties of Soils.

 ២. FAO – Soil Aeration and Soil Structure, Food and Agriculture Organization.

 ៣. Soil Science Society of America (SSSA) – Glossary of Soil Terms.

 ៤. Hillel, D. (1998). Environmental Soil Physics. Academic Press.